Natura Viadrina

Beitragsseiten

 

Das Projekt "Deutsch-Polnisches Zentrum für biologische Vielfalt in der Euroregion Pro Europa Viadrina" - kurz "Natura Viadrina" zielte auf die grenzübergreifende Verbesserung der Umweltsituation in der Euroregion Pro Europa Viadrina ab.

Im Zeitraum von August 2014 bis Juni 2015 wurde:

  1. Die grenzübergreifende Umweltinformation verbessert, indem Daten zu Natur und Landschaft der Euroregion beiderseits der Oder (insbesondere Natura 2000) erfasst wurden.
  2. Die grenzübergreifend integrierte Entwicklung von europäischen Schutzgebieten verbessert, u.a. durch konzeptionelle, planerische Grundlagen zur Sicherung des überregional bedeutenden Natura 2000-Gebietes Fledermaus-Winterquartier Brauerei Frankfurt (Oder).
  3. Die Rahmenbedingungen für die grenzübergreifende Zusammenarbeit im Bereich Landschafts- und Umweltschutz verbessert, u.a. durch gemeinsame Veranstaltungen und Info-Tagen zu Natur und Landschaft beiderseits der Oder.

Bild Karte Natura Viadrina

Das deutsch-polnische Projekt richtete sich an ein breites Spektrum an Zielgruppen, darunter Landnutzer, Naturschützer, Touristen und Einwohner.

Hintergrund

Die Oder ist einer der letzten naturnahen Flüsse Mitteleuropas und bildet die Grenze zwischen Deutschland und Polen. Sie dient vielen Zugvögeln und Fledermäusen als wichtige Leitlinie auf ihrem Weg in die Winterquartiere. Frankfurt (Oder) beherbergt eines der bedeutendsten Fledermausquartiere Europas - die ehemalige Ostquell-Brauerei.

Warum Fledermäuse?

Bild Mausohrfledermaus

Der "Gürtel" des Vorkommens vieler Fledermausarten erstreckt sich über Süddeutschland, Brandenburg bis nach Polen. In Brandenburg finden sich 18 von 22 "deutsch-polnischen" Fledermausarten, darunter vier bedrohte Arten. Fledermäuse sind anspruchsvoll und benötigen spezielle Lebensräume für Sommer- und Winterquartiere.

Weitere Informationen zu den Fledermausquartieren finden Sie hier:

Partner

Leadpartner: Landschaftspflegeverband Mittlere Oder e.V.
Kooperationspartner: Liga Ochrony Przyrody

Unterstützt wurde das Projekt durch den Arbeitskreis Fledermausquartier Brauerei Frankfurt (Oder) bestehend aus:

  • EuroNatur Stiftung
  • BUND Regionalverband Frankfurt (Oder)
  • BUND Kreisverband Märkisch Oderland
  • NABU Regionalverband Frankfurt (Oder)
  • Landesfachausschuss Säugetiere Brandenburg

Ansprechpartner:

Landschaftspflegeverband Mittlere Oder e.V.
Lindenstraße 7, 15230 Frankfurt (Oder)
Tel.: (+49) 335 6803179
E-Mail: info [at] lpv.mittlere-oder.de

Das Projekt wurde aus Mitteln des Europäischen Fonds für regionale Entwicklung (EFRE) im Rahmen des Operationellen Programms zur grenzübergreifenden Zusammenarbeit Polen (Wojewodschaft Lubuskie) - Brandenburg 2007-2013 gefördert.
"Grenzen überwinden durch gemeinsame Investitionen in die Zukunft“

Bild PL-BB 2007-2013 Bild EU-Flagge


Polska wersja

Projekt "Polsko-Niemieckie Centrum Bioróżnorodności w Euroregionie Pro Europa Viadrina" (w skrócie "Natura Viadrina") miał na celu transgraniczną poprawę stanu środowiska w Euroregionie Pro Europa Viadrina.

W okresie od sierpnia 2014 do czerwca 2015 nastąpiła:

  1. Poprawa transgranicznej wiedzy/informacji o środowisku, dzięki gromadzeniu danych o przyrodzie i krajobrazie w Euroregionie po obu stronach Odry (szczególnie na obszarze Natura 2000).
  2. Poprawa transgranicznie zintegrowanego rozwoju europejskich obszarów chronionych, poprzez opracowanie koncepcyjnych, planistycznych podstaw ochrony obszaru Natura 2000 o szczególnym znaczeniu ponadregionalnym - ostoi nietoperzy w dawnym browarze we Frankfurcie nad Odrą.
  3. Poprawa warunków ramowych dla współpracy transgranicznej w dziedzinie ochrony krajobrazu i środowiska, między innymi poprzez organizację wspólnych wydarzeń (m.in.: warsztaty , wycieczki) i dni informacyjnych na temat przyrody i krajobrazu po obu stronach rzeki Odry.

Polsko-niemiecki projekt skierowany był do szerokiego grona odbiorców, w tym użytkowników gruntów, osób zajmujących się ochroną przyrody, turystów i mieszkańców.

Wprowadzenie:

Rzeka Odra jest jedną z ostatnich w Europie, której stan zbliżony jest do naturalnego, jednocześnie stanowi naturalną granicę między Niemcami a Polską. Służy ona ptakom wędrownym jako wyznacznik kierunku przelotów migracyjnych oraz nietoperzom jako element orientacji podczas przelotów do zimowych kryjówek. Jedna z najważniejszych kwater nietoperzy w Europie znajduje się w dawnym browarze we Frankfurcie nad Odrą.

Dlaczego nietoperze?

Zasięg występowania wielu gatunków nietoperzy rozciąga się w pasie od południowych Niemiec i Brandenburgii do Polski. W Brandenburgii można spotkać 18 z 22 "polsko-niemieckich" gatunków nietoperzy, w tym cztery gatunki zagrożone. Nietoperze są ssakami bardzo wymagającymi i potrzebują specjalnych siedlisk na letnie i zimowe schronienia.

 

Więcej informacji o kwaterach nietoperzy można znaleźć tutaj:

Partnerzy projektu:

Beneficjent wiodący: Landschaftspflegeverband Mittlere Oder e.V.
Partner współpracy: Liga Ochrony Przyrody

Projekt wspierany przez: Arbeitskreis Fledermausquartier Brauerei Frankfurt (Oder) w składzie:

  • EuroNatur Stiftung
  • BUND Regionalverband Frankfurt (Oder)
  • BUND Kreisverband Märkisch Oderland
  • NABU Regionalverband Frankfurt (Oder)
  • Landesfachausschuss Säugetiere Brandenburg

 

Dane kontaktowe:

Landschaftspflegeverband Mittlere Oder e.V.
Lindenstraße 7, 15230 Frankfurt (Oder)
Tel.: (+49) 335 6803179
E-Mail: info [at] lpv.mittlere-oder.de

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej (Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego) w ramach Programu Operacyjnego Współpracy Transgranicznej Polska (Województwo Lubuskie) - Brandenburgia 2007 – 2013.
"Pokonywać granice poprzez wspólne inwestowanie w przyszłość"
Bild PL-BB 2007-2013Bild EU-Flagge


Winterquartier
Ostoja Zimowa

Die Brauerei in Frankfurt (Oder)

In der "Ostquell-Brauerei" in Frankfurt (Oder) wurden bis zum Ende des Weltkrieges 1945 verschiedene Biersorten und alkoholfreie Getränke produziert.
Im Winter 1987 bemerkte eine Gruppe Biologen erstmals Ansammlungen hunderter Fledermäuse in den Kellern des Gebäudes. Elf Jahre später (1998) wurde die alte Brauerei dank des Einsatzes lokaler Naturschützer für den Erhalt des Fledermausquartiers unter Naturschutz gestellt und im Jahr 2000 zum europäischen Schutzgebiet (nach FFH-Richtlinie) erklärt. Mit bis zu 2.000 Tieren ist die Brauerei eines der bedeutendsten Fledermaus-Winterquartiere, insbesondere für das Große Mausohr (Myotis myotis).

Bild Ost-Brauerei Frankfurt (Oder)

Stary browar we Frankfurcie nad Odrą:

W starym browarze "Ostquell" we Frankfurcie nad Odrą do połowy 1945 wieku produkowane były różnego rodzaju piwa i napoje bezalkoholowe.
Zimą 1987 roku grupa biologów po raz pierwszy zaobserwowała w piwnicach budynku kolonię kilkuset nietoperzy. Jedenaście lat później w 1998 roku dawny browar (dzięki zaangażowaniu lokalnych przyrodników pracujących na rzecz zachowania ostoi nietoperzy) został objęty ochroną jakoobszar ochrony przyrody, a w roku 2000 zgłoszony jako obszar Natura 2000 (na mocy Dyrektywy Siedliskowej). Obecnie opuszczone mury browaru tworzą jedną z najbardziej znaczących zimowych ostoi dla ok. dwóch tysięcy osobników, w tym szczególnie dla nocka dużego (Myotis myotis).


Sommerquartier
Ostoja Letnia

Das Weißstorchmuseum in Klopot

Auf der polnischen Seite der Oder, etwa 30 km südlich von Frankfurt, liegt das kleine Dorf Kłopot im Landschaftsschutzpark Krzesinski. Kłopot ist v.a. für seine vielen brütenden Weißstörche bekannt. Im ehemaligen Schulgebäude des Dorfes wurde deshalb im Jahr 2003 durch den Naturschutzverein Liga Ochrony Przyrody das Weißstorchmuseum eröffnet, welches Umweltbildung für Kinder und Jugendliche anbietet. Da Kłopot im Einzugsgebiet der Brauerei für Fledermäuse liegt und das Museum über einen großen Dachboden mit günstigen Bedingungen verfügt, soll dieser im Rahmen des Projekts zu einem Sommerquartier ausgebaut und mittels spezieller Beobachtungstechnik einsehbar gemacht werden.

Bild Weissstorchmuseum Klopot

Muzeum Bociana Białego w Kłopocie:

Po polskiej stronie Odry (ok. 30 km na południe od Frankfurtu) na terenie Krzesińskiego Parku Krajobrazowego położona jest mała miejscowość o nazwie Kłopot. Kłopot znany jest przede wszystkim z obecności licznej populacji bociana białego (w okresie od marca do września). W roku 2003 z inicjatywy zielonogórskiego okręgu Ligi Ochrony Przyrody w budynku po starej szkole powstało Muzeum Bociana Białego, które zajmuje się działalnością edukacyjną dzieci i młodzieży na rzecz ochrony przyrody oraz ochroną praktyczną bocianów. Kłopot leży na obszarze zasięgu przelotów nietoperzy m. in. podczas jesiennych wędrówek w kierunku starego browaru we Frankfurcie. Poddasze Muzeum posiada korzystne warunki do przebudowy, dlatego też w ramach projektu planuje się utworzenie na poddaszu kwatery letniej nietoperzy oraz instalację systemu do obserwacji tych ssaków.


Veranstaltungen

Im Rahmen des Projektes "Natura Viadrina" fanden folgende Veranstaltungen statt:
W ramach projektu "Natura Viadrina" zorganizowano następujące spotkania:

 

Info-Tag / Dzień informacyjny

Am 19.04.2015 besuchten zahlreiche Naturinteressierte bei strahlendem Sonnenschein die Oderberge Lebus, wo das alljährliche Adonisfest stattfand. Neben weiteren Vereinen hatte auch der LPV einen Info-Stand und beantwortete dort Fragen der Besucher zu Inhalten und Zielen des Projektes "Natura Viadrina", zum Biber und zu anderen Naturschutzthemen. Dabei konnte u.a. der Projektflyer verteilt und über zukünftige Vorhaben zum Schutz der biologischen Vielfalt an der deutsch-polnischen Grenze berichtet werden. Auch die ausgehängten Poster trugen zu interessanten Diskussionen bei.

19 kwietnia 2015 r. wielu zainteresowanych przyrodą i jej ochroną odwiedziło Oderberge Lebus, gdzie odbywał się coroczny Festyn Miłka Wiosennego. Wśród innych artystów i organizacji, również Landschaftspflegeverband Mittlere Oder przygotowało swoje stoisko informacyjne, gdzie można było dowiedzieć się o przebiegu i celach polsko-niemieckiego projektu "Natura Viadrina". Dla odwiedzających przygotowano dwujęzyczne foldery projektu oraz informacje dotyczące ponadgranicznej ochrony bioróżnorodności. Wiele dyskusji przeprowadzonych tego słonecznego dnia dotyczyło również informacji zawartych na naszych wywieszonych posterach.

Exkursion / Wycieczka Nietoperek + Kostrzyn

Bild Exkursion Fledermausquartier
Fledermausquartier bei Nietoperek

Am 07.05.2015 organisierte die Liga Ochrony Przyrody zusammen mit dem Landschaftspflegeverband Mittlere Oder eine Ganztagsexkursion zu einem der größten Fledermausquartiere Westpolens. Die ursprünglich als Verteidigungslinie aufgebaute Festungsfront "Oder-Warthe-Bogen" dient nun mehreren tausend Fledermäusen als Sommer- und Winterquartier. In der Nähe des Dorfes Nietoperek stiegen die Teilnehmer hinab in das weitläufige Tunnelsystem. Durch einen deutschen und einen polnischen Reiseleiter erfuhren sie viel Wissenswertes über die Geschichte der Anlage und ihrer heutigen Bedeutung für den Artenschutz.

Nach einem Mittagsimbiss ging es weiter Kostrzyn, wo die Teilnehmer bei einer interessanten Führung sehen konnten, wie sich ein Stadtteil entwickelt, wenn die Überreste der Altstadt nicht mehr aufgebaut sondern mehr oder weniger "der Natur überlassen" werden.

7 maja 2015 r. Liga Ochrony Przyrody razem z Landschaftspflegeverband Mittlere Oder zorganizowała całodniową wycieczkę do największej kwatery nietoperzy na zachodzie Polski. Pierwotnie Międzyrzecki Rejon Umocniony służył ochronie wschodniej granicy, dziś stwarza najlepsze warunki dla dziesiątków tysięcy nietoperzy, które wykorzystują to miejsce jako ostoję letnią i zimową. Uczestnicy rozpoczęli wycieczkę w pobliżu wioski Nietoperek schodząc 30 m w dół schodami do podziemnego systemu tuneli. Dzięki obecności niemieckiego i polskiego przewodnika dowiedzieli się o historii obiektu oraz znaczenia dla ochrony gatunkowej.

Po krótkiej przerwie obiadowej kolejnym celem był Kostrzyn, gdzie uczestnicy mogli zobaczyć, jak się rozwija część miasta, której ruiny starego miasta nie zostały ponownie odbudowane, a pozostawione naturze.

Bild Exkursion Fledermausquartier
Exkursion Fledermausquartier

Exkursion / Wycieczka "Śladami nietoperzy"

Am 11.06.2015 waren wir "den Fledermäusen auf der Spur". Auf einer spannenden Exkursion von der Ruine der alten Brauerei in Frankfurt (Oder) zur Insel Ziegenwerder erfuhren die Teilnehmer von einem erfahrenen Fledermausexperten viel Wissenswertes über das Leben der Fledermäuse und die Geschichte der Brauerei als Naturschutzobjekt und bedeutendes Fledermausquartier. Am Oderufer hatten die Teilnehmer dann die Möglichkeit, die vorkommenden Fledermäuse mithilfe von Detektoren zu hören.

Dnia 11 czerwca 2015 r. podążaliśmy w ślad za nietoperzami. Podczas interesującej wycieczki od ruin starego browaru we Frankfurcie nad Odrą na wyspę Ziegenwerder uczestnicy dowiedzieli się o życiu nietoperzy oraz o historii starego browaru, który jest obiektem ochrony przyrody oraz jedną z najbardziej znaczących ostoi nietoperzy. Na brzegu rzeki Odry dzięki detektorom uczestnicy mieli możliwość nasłuchiwania odgłosów nietoperzy występujących w tym regionie.

Workshop / Przyrodniczy warsztat fotograficzny

Ein interessanter Workshop fand am 12.06.2015 in Klopot statt. Nachdem die Teilnehmer die Foto-Ausstellung des Naturfotografen und Referenten Gregorz Sawko bestaunen konnten, gab er Ihnen mithilfe zahlreicher Tipps Einblicke in die Technik des Fotografierens von Natur und Landschaft. Im Anschluss erfuhren die Teilnehmer durch Krzystof Gajda viel Lehrreiches über die Bedeutung und die richtige Verwendung der Makrofotografie. Im zweiten Teil des Workshops nahmen die Teilnehmer "die Natur des mittleren Odertals ins Objektiv" und konnten ihr frisch erworbenes Wissen durch zahlreiche Aufnahmen entlang des Oderufers in der Praxis anwenden.

W Kłopocie 12.06.2015 zorganizowano przyrodniczy warsztat fotograficzny. Najpierw uczestnicy podziwiali wystawę zdjęć fotografa przyrodniczego i referenta pana Grzegorza Sawko, a następnie otrzymali wiele porad, jak fotografować naturę i krajobraz. Na koniec części wykładowej pan Krzysztof Gajda wyjaśnił znaczenie i zastosowanie makrofotografii. W drugiej części warsztatów "Natura środkowej Odry w obiektywie" uczestnicy mogli wykorzystać w terenie wiedzę nabytą na przedpołudniowych zajęciach.

Weißstorchfest / Festyn Bociana Białego

Am 13.06.2015 veranstaltete die Liga Ochrony Przyrody gemeinsam mit dem Landschaftsschutzpark das Weißstorchfest in Klopot. Mehrere Informationsstände boten den Besuchern die Gelegenheit mehr über die Natur in der Region zu erfahren. Ein Stand widmete sich dem deutsch-polnischen Projekt "Natura Viadrina". Dank deutsch- und polnisch-sprachiger Betreuung konnten den Interessierten hier die Ziele und Maßnahmen des Projektes nähergebracht und erläutert werden.

Dnia 13.06.2015 r. Liga Ochrony Przyrody wraz z Zespołem Parków Krajobrazowych Woj. Lubuskiego wspólnie zorganizowała Festyn Bociana Białego w Kłopocie. Podczas festynu mieszkańcy wsi oraz przyjezdni goście mieli możliwość uzyskania wielu informacji dotyczących przyrody i jej ochrony w regionie. Jedno ze stanowisk informacyjnych poświęcone było polsko- niemieckiemu projektowi "Natura Viadrina". Dzięki obecności polsko i niemieckojęzycznych pracowników projektu każdy mógł dowiedzieć się o działaniach i celach projektu oraz zapoznać się z zadaniami do realizacji w przyszłości.


Natur ohne Grenzen

Im Rahmen des Projektes "Natura Viadrina" wurde die Monografie "Natur ohne Grenzen - Schutzgebiete in der Euroregion Pro Europa Viadrina" erstellt.
Bild Titelseite
Hier können Sie die einzelnen Kapitel lesen oder herunterladen:

Schutzgebiete in der Euroregion